در سال‌های اخیر، ترید در بازارهای مالی مثل فارکس و ارزهای دیجیتال برای بسیاری از ایرانی‌ها به یک منبع درآمد جدی تبدیل شده است؛ اما هر جا پای «درآمد» وسط باشد، موضوع مالیات ترید هم مطرح می‌شود. سؤال مهم این است که تریدرها در ایران و خارج از کشور، از چه سطحی از سود، مشمول مالیات می‌شوند و این مالیات چطور محاسبه و مطالبه می‌شود؟
طبق قانون، هر درآمدی که به‌صورت مستمر یا حرفه‌ای به‌دست می‌آید، می‌تواند زیر چتر مالیات بر درآمد قرار بگیرد؛ حتی اگر از ترید در صرافی‌های خارجی، فارکس یا خرید و فروش رمز ارزها مثل بیت‌کوین و تتر باشد. بی‌توجهی به این موضوع، به‌ویژه با رصد تراکنش‌های بانکی و اطلاعات صرافی‌ها، می‌تواند در آینده به جرائم مالیاتی و مطالبه مالیات چند سال گذشته منجر شود.
در چنین فضایی، استفاده از مشاوره مالیاتی تخصصی برای تریدرها ضروری است. مدبران تهران به‌عنوان موسسه خدمات مالی و مالیاتی، آماده است محاسبه مالیات ترید، تنظیم اظهارنامه و دفاع از حقوق مودی را در پرونده‌های مرتبط با فارکس و ارز دیجیتال برعهده بگیرد.
مالیات ترید چیست و شامل چه درآمدهایی می‌شود؟
مالیات ترید به مالیاتی گفته می‌شود که روی سود حاصل از معامله انواع دارایی‌ها اعمال می‌شود؛ چه این سود از ترید فارکس باشد، چه از خرید و فروش رمز ارزها، چه از فعالیت در پلتفرم‌های بین‌المللی و چه از معاملات شخص‌به‌شخص ارز دیجیتال. در قوانین مالیاتی ایران، هر درآمدی که از فعالیت اقتصادی به‌دست بیاید؛ حتی اگر در بستر اینترنت یا صرافی خارجی باشد، جزو درآمد مشمول مالیات محسوب می‌شود.
در عمل، مالیات ترید به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:
مالیات ترید ارز دیجیتال
سود حاصل از خرید و فروش بیت‌کوین، تتر، آلت‌کوین‌ها و سایر رمز ارزها، در صورتی‌که تبدیل به ریال یا هر نوع دارایی قابل اندازه‌گیری شود، در چارچوب مالیات ترید ارز دیجیتال قرار می‌گیرد. این بخش یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات برای تریدرهای ایرانی است.
مالیات ترید فارکس
اگرچه بازار فارکس در ایران رسمیت ندارد، اما مالیات تریدرهای فارکس طبق ماده ۱ قانون مالیات‌های مستقیم، قابل مطالبه است. درآمد تریدرهایی که سود خود را از بروکرهای خارجی دریافت یا به حساب بانکی منتقل می‌کنند، مشمول مالیات بر درآمد خواهد بود.
مالیات ترید در صرافی‌ها و پلتفرم‌های مختلف
سود ناشی از معاملات اسپات، فیوچرز، CFD، کپی‌تریدینگ، معاملات آتی و حتی درآمد حاصل از کارمزدگیری یا ارائه خدمات معاملاتی، در دسته مالیات بر ترید قرار می‌گیرد. تفاوتی نمی‌کند که فرد در ایران فعالیت کند یا خارج از کشور؛ اصل، کسب سود است.
به‌طور خلاصه، مالیات ترید شامل هر سودی است که از خرید، فروش یا تبدیل دارایی‌های مالی به‌دست می‌آید. در بخش بعدی، توضیح می‌دهیم که چه کسانی مشمول پرداخت این مالیات هستند و از چه سطحی از درآمد، سازمان امور مالیاتی وارد عمل می‌شود.
خدمات مالیاتی حرفه‌ای، بدون دغدغه و با اطمینان.
همین حالا برای مشاوره و استعلام قیمت تماس بگیرید.
خدمات مالیاتی حرفه‌ای، بدون دغدغه و با اطمینان.
همین حالا برای مشاوره و استعلام قیمت تماس بگیرید.
چه کسانی مشمول پرداخت مالیات ترید می‌شوند؟
ر ایران، ملاک اصلی برای مشمولیت مالیات ترید، وجود درآمد قابل شناسایی است؛ نه نوع پلتفرم یا محل فعالیت. به همین دلیل، هر فردی که از ترید در فارکس، ارز دیجیتال یا معاملات مالی دیگر سود کسب کند، می‌تواند مشمول مالیات بر درآمد شود، چه این سود مستقیماً در حساب بانکی‌اش دیده شود و چه از طریق صرافی‌های داخلی یا خارجی شناسایی گردد.
در ادامه، مهم‌ترین گروه‌هایی که مشمول مالیات ترید هستند را مرور می‌کنیم:
۱. تریدرهای ارز دیجیتال (Crypto Traders)
تمام افرادی که از خرید و فروش رمز ارزها مثل تتر، بیت‌کوین یا آلت‌کوین‌ها سود کسب می‌کنند، مشمول مالیات ارز دیجیتال هستند. در صورتی که سود به هر شکل وارد حساب بانکی شود یا در صرافی‌های داخلی ثبت شود، قابل پیگیری است.
۲. تریدرهای فارکس
با اینکه بازار فارکس در ایران قانون‌گذاری رسمی ندارد، اما مالیات تریدر فارکس طبق ماده ۱ قانون مالیات‌های مستقیم قابل مطالبه است. سود ناشی از برداشت‌های ریالی از بروکرها یا انتقال درآمد به حساب‌های داخلی، جزو درآمد مشمول مالیات محسوب می‌شود.
۳. افرادی که در پلتفرم‌های بین‌المللی معامله می‌کنند
معامله‌گران فعال در پلتفرم‌هایی مثل Binance، Kucoin، Bitget، eToro یا دیگر صرافی‌ها و بروکرهای بین‌المللی، اگر سود خود را تبدیل به ریال یا دارایی قابل اندازه‌گیری کنند، مشمول مالیات ترید خواهند بود.
۴. اشخاصی که معاملات شخص‌به‌شخص انجام می‌دهند
حتی معاملات P2P و خرید و فروش‌های غیررسمی ارز دیجیتال نیز، در صورت مشاهده گردش مالی بالا، می‌تواند منجر به مطالبه مالیات شود. سازمان امور مالیاتی تمرکز خود را روی سود واقعی و گردش حساب قرار می‌دهد، نه صرفاً نوع معامله.
۵. اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در حوزه ترید
- اشخاص حقیقی: مشمول معافیت معیشتی و نرخ‌های پلکانی ماده ۱۳۱
- اشخاص حقوقی: پرداخت نرخ ثابت ۲۵ درصد از سود خالص سالانه
۶. ایرانیان مقیم خارج از کشور (در صورت انتقال درآمد به ایران)
اگر فردی در اروپا، ترکیه، دبی، آلمان، کانادا، آمریکا یا دیگر کشورها ترید می‌کند اما سودش را به حساب بانکی ایران منتقل می‌کند، درآمد او می‌تواند در چارچوب مالیات تریدر ایران قرار بگیرد.
بخش بزرگی از افراد تصور می‌کنند اگر سود را نقد نکنند یا فقط روی کیف پول نگه دارند، مشمول مالیات نمی‌شوند. این تصور همیشه درست نیست؛ چرا که:
- خرید اولیه از صرافی داخلی قابل رصد است.
- تراکنش بانکی انتقال سود به داخل کشور قابل مشاهده است.
- اطلاعات بسیاری از صرافی‌ها طبق قانون ۱۶۹ مکرر در اختیار سازمان قرار می‌گیرد.
به همین دلیل، شفافیت و مدیریت درست پرونده مالیاتی تریدرها اهمیت زیادی دارد.
نحوه محاسبه مالیات ترید؛ سود چگونه شناسایی می‌شود؟
محور اصلی مالیات ترید، سود واقعی است؛ یعنی تفاوت بین مبلغی که دارایی را خریده‌اید و مبلغی که آن را فروخته یا به دارایی قابل اندازه‌گیری تبدیل کرده‌اید. سازمان امور مالیاتی، چه در حوزه مالیات ترید ارز دیجیتال و چه مالیات تریدرهای فارکس، مبنای محاسبه را همین سود خالص قرار می‌دهد.
برای اینکه درآمد مشمول مالیات دقیق و قابل دفاع باشد، تریدر باید سه کار اصلی را انجام دهد:
۱. ثبت کامل تمام تراکنش‌ها
تمام خریدها، فروش‌ها، تبدیل‌ها (مثل تبدیل اتریوم به تتر)، کارمزد صرافی، برداشت‌ها و واریزها باید ثبت شوند. این اطلاعات در نهایت به سازمان ارائه می‌شود و عدم ثبت صحیح، باعث اختلاف و جریمه مالیاتی خواهد شد.
۲. محاسبه سود (Capital Gain + سود عملیاتی)
سازمان امور مالیاتی در اکثر پرونده‌های ترید، دو نوع سود را در نظر می‌گیرد:
الف) سود سرمایه‌ای (Capital Gains)
افزایش ارزش دارایی نسبت به قیمت خرید
مثل: خرید بیت‌کوین در ۱ میلیارد → فروش در ۱.۴ میلیارد
ب) سود عملیاتی (Operational Profits)
سود ناشی از معاملات مکرر، فیوچرز، معاملات اهرم‌دار یا فعالیت در پلتفرم‌های معاملاتی؛ در بسیاری از کشورها مانند آمریکا، اروپا، آلمان و کانادا این دو نوع سود جداگانه مالیات دارند، اما در ایران هر دو در قالب مالیات بر درآمد محاسبه می‌شوند.
۳. تعیین سود خالص سالانه
سود خالص = (مجموع درآمد– مجموع هزینه‌ها)
هزینه‌هایی که معمولاً قابل پذیرش هستند:
– کارمزدهای صرافی
– کارمزد شبکه
– هزینه نرم‌افزارهای مدیریت ترید
– هزینه‌های مربوط به دسترسی و ابزارهای تحلیلی
– در برخی موارد هزینه تجهیزات (مثلاً در استخراج)
پس از شناسایی سود خالص، مالیات طبق ماده ۱۳۱ و نرخ‌های پلکانی محاسبه می‌شود.
چرا شناسایی سود باید دقیق باشد؟
هرگونه خطا در محاسبه سود مشمول مالیات می‌تواند باعث شود که ممیز مالیاتی:
- ضریب سود بالاتر اعمال کند
- مالیات چندسال را یکجا مطالبه کند
- پرونده را به سمت ضرایب سنگین‌بنیاد هدایت کند
- باعث ایجاد جریمه‌های غیرقابل بخشش شود
به همین دلیل است که تریدرها معمولاً به یک متخصص مالیاتی نیاز دارند تا مستندات سالانه را به‌شکل صحیح آماده کند.
اگر در ثبت تراکنش‌ها، محاسبه سود یا دفاع از درآمدهای ترید دچار ابهام هستید، مدبران تهران یکی از معدود مجموعه‌هایی است که پرونده‌های مالیات ترید، مالیات ارز دیجیتال و مالیات فارکس را به‌صورت تخصصی بررسی می‌کند. با استفاده از خدمات مالیاتی مجموعه ما، می‌توانید سود مشمول مالیات خود را دقیق محاسبه کرده و از مشکلات و جرائم مالیاتی جلوگیری کنید.
قوانین مالیات ترید در ایران (فارکس + ارز دیجیتال)
اگرچه هنوز قانون اختصاصی و شفاف برای مالیات ترید ارز دیجیتال و مالیات تریدرهای فارکس تصویب نشده، اما سازمان امور مالیاتی برای رسیدگی به پرونده‌های ترید، از مواد مختلف قانون مالیات‌های مستقیم استفاده می‌کند. این مواد، چارچوب اصلی تعیین درآمد مشمول مالیات و نرخ‌های مالیاتی را مشخص می‌کنند.
در ادامه، این مواد قانونی را در قالبی ساده و کاربردی مرور می‌کنیم:
ماده ۹۳ – شمول درآمدهای حاصل از فعالیت اقتصادی
این ماده می‌گوید: «هر نوع درآمدی که از انجام فعالیت اقتصادی به‌دست بیاید، مشمول مالیات است.»
بنابراین، سود ترید، سود ناشی از خرید و فروش ارز دیجیتال، سود فارکس، سود تبدیل دارایی‌ها همگی در دسته درآمد مشمول مالیات قرار می‌گیرند.
ماده ۹۴ – تعیین ماخذ مالیات تریدرها
این ماده به تعیین مبلغ واقعی سود اشاره دارد. در پرونده‌های تریدرها از ماده ۹۴ برای مشخص کردن اینکه «سود قابل مالیات چقدر است» استفاده می‌شود.
بر اساس این ماده:
سود خالص تریدر = هزینه‌های قابل پذیرش – (مجموع درآمد سالانه)
سود خالص، همان عددی است که مالیات روی آن محاسبه می‌شود.
ماده ۱۱۹ – مالیات بر درآمد ناشی از فروش دارایی
این ماده معمولاً در پرونده‌های مالیات ترید ارز دیجیتال و مالیات فروش رمز ارز کاربرد دارد.
طبق این ماده، فروش دارایی‌ها (در اینجا ارز دیجیتال یا هر دارایی مالی) می‌تواند منجر به ایجاد درآمد مشمول مالیات شود.
ماده ۱۳۱ – نرخ‌های پلکانی مالیات ترید
این ماده، مهم‌ترین معیار محاسبه مالیات تریدرها در ایران است. مطابق آن، درآمد مشمول مالیات برای اشخاص حقیقی به‌صورت پلکانی محاسبه می‌شود:
- تا ۲۸۸ میلیون ریال → معافیت مالیاتی
- تا ۵۰۰ میلیون ریال سود → نرخ ۱۵٪
- تا یک میلیارد ریال → نرخ ۲۰٪
- مازاد بر یک میلیارد ریال → نرخ ۲۵٪
- برای اشخاص حقوقی (شرکت‌ها): نرخ ثابت ۲۵ درصد بر کل سود خالص سالانه اعمال می‌شود.
تأکید مهم درباره ترید در ایران
حتی اگر بازار فارکس در ایران به رسمیت شناخته نشده باشد، قانون مالیات‌های مستقیم به منبع درآمد کار ندارد، بلکه به «تحقق سود» توجه می‌کند. به همین دلیل، درآمدهای ترید طبق مواد فوق قابل مطالبه هستند.
در مرحله بعد، باید به سراغ جدول ضریب مالیاتی ترید و ارز دیجیتال برویم تا ببینیم در چه شرایطی سازمان امور مالیاتی از ضرایب سوددهی استفاده می‌کند.
جدول ضریب مالیاتی ترید (فارکس و ارز دیجیتال)
گاهی سازمان امور مالیاتی نمی‌تواند سود واقعی تریدر را از روی اسناد و مدارک تعیین کند؛ مثلاً وقتی اظهارنامه ارائه نشده، مدارک ناقص است، یا تراکنش‌ها به‌صورت نامنظم ثبت شده‌اند. در این شرایط، سازمان از ضرایب سوددهی استفاده می‌کند؛ یعنی درصدی از حجم معاملات یا مابه‌التفاوت خرید و فروش را به‌عنوان سود فرض کرده و بر همان اساس مالیات را محاسبه می‌کند.
این روش برای بسیاری از تریدرها به‌ویژه فعالان ارز دیجیتال، چالش‌برانگیز است، زیرا معمولاً ضرایب بالاتری در نظر گرفته می‌شود.
جدول زیر نسخه خلاصه‌شده و قابل فهمی از ضرایب رایج در رسیدگی به پرونده‌های ترید است:
| نوع فعالیت | شرح | ضریب سوددهی (درآمد مشمول مالیات) |
| استخراج رمز ارز با مجوز | فعالیت ماینینگ زیر نظر وزارت صمت | حدود ۱۲٪ سود |
| استخراج رمز ارز بدون مجوز | استخراج غیرمجاز یا فاقد پروانه | حدود ۲۴٪ سود |
| صرافی‌ها و دارندگان مجوز خرید و فروش ارز دیجیتال | خرید و فروش رسمی ارز | ۵۵٪ مابه‌التفاوت خرید و فروش |
| معاملات ارز دیجیتال توسط اشخاص فاقد مجوز | فعالیت عادی تریدرها | ۵۵٪ مابه‌التفاوت در صورت وجود اطلاعات / در غیر این‌صورت ۱٪ مبلغ فروش |
| سامانه‌های مبادله ارز دیجیتال | پلتفرم‌های معاملاتی داخلی | ضریب ۶۰٪ از کل فعالیت |
این ضرایب نشان می‌دهد که در صورت نبود مستندات دقیق، سازمان مالیات می‌تواند «سود بسیار بیشتری» از سود واقعی تریدر در نظر بگیرد. به همین دلیل ثبت صحیح تراکنش‌ها و ارائه اظهارنامه دقیق اهمیت بسیار زیادی دارد.
چرا تریدرها باید مراقب ضرایب باشند؟
- ممکن است پرونده به‌جای سود واقعی، با ضریب ۵۵٪ یا ۶۰٪ رسیدگی شود.
- ممکن است چند سال مالی با هم مطالبه شود.
- در صورت نبود اسناد، امکان دفاع وجود ندارد.
- ضرایب معمولاً بالاتر از سود واقعی تریدرها هستند و باعث افزایش مبلغ مالیات می‌شوند.
برای مثال: اگر تریدری در یک سال ۵ میلیارد تومان فروش داشته باشد اما سود واقعی او فقط ۱۵۰ میلیون باشد، سازمان (در صورت عدم ارائه مستندات) می‌تواند ۵۵٪ مابه‌التفاوت خرید و فروش را به‌عنوان سود فرض کند؛ یعنی رقمی بسیار سنگین‌تر از سود واقعی.
برای جلوگیری از رسیدگی با ضرایب سنگین، لازم است که تراکنش‌ها ثبت دقیق داشته باشند، گزارش خرید و فروش و تبدیل دارایی‌ها آماده باشد، مدارک به‌موقع در اختیار ممیز قرار گیردو اظهارنامه صحیح ارائه شود.
آیا نقد نکردن درآمد، باعث عدم پرداخت مالیات می‌شود؟
یکی از رایج‌ترین تصورات بین تریدرهای ایرانی این است که «تا وقتی دارایی را نقد نکنم، مشمول مالیات نمی‌شوم». این تصور فقط نیمی از حقیقت است و در عمل همیشه صدق نمی‌کند.
در قوانین مالیاتی ایران، معیار اصلی «تحقق درآمد» است؛ یعنی هر زمان سود شما قابل اندازه‌گیری و قابل رصد باشد، امکان مطالبه مالیات وجود دارد حتی اگر هنوز آن را به ریال تبدیل نکرده باشید.
در ادامه، سه وضعیت اصلی را بررسی می‌کنیم:
۱. نگهداری ارز دیجیتال در کیف پول (بدون تبدیل به ریال)
اگر دارایی شما روی یک کیف پول خارجی یا داخلی است و هنوز فروخته نشده، در اغلب موارد سازمان امور مالیاتی امکان تشخیص سود شما را ندارد. بنابراین معمولاً این بخش مشمول مالیات نمی‌شود. اما اگر خرید در صرافی داخلی انجام شده باشد یا گردش مالی اولیه از حساب بانکی ثبت شده باشد، ممیز مالیاتی می‌تواند ورود شما به بازار را شناسایی کند، حتی اگر فروش نهایی ثبت نشده باشد.
۲. نقد کردن سود و انتقال به حساب بانکی ایران
این حالت کاملاً مشمول مالیات است. بانک‌ها طبق مقررات رصد تراکنش، اطلاعات واریزهای مشکوک مانند برداشت ارز دیجیتال یا درآمد فارکس را به سامانه‌های مالیاتی گزارش می‌کنند. در این نقطه، سود شما «تحقق یافته» محسوب می‌شود.
۳. فعالیت در صرافی‌های داخلی یا پلتفرم‌های دارای اطلاعات رصدشونده
صرافی‌های داخلی طبق قانون ۱۶۹ مکرر موظف‌اند اطلاعات خرید و فروش کاربران را در اختیار سازمان قرار دهند. بنابراین حتی اگر سود را نقد نکرده باشید، اطلاعات معاملاتی شما قابل رهگیری است.
نقد نکردن درآمد ممکن است شناسایی مالیاتی را به تأخیر بیندازد، اما به‌هیچ‌وجه یک راهکار قابل اتکا برای فرار از مالیات ترید نیست. در بسیاری از پرونده‌ها، سازمان امور مالیاتی هنگام بررسی گردش حساب یا اطلاعات صرافی‌ها، سود چند سال گذشته را یکجا مطالبه کرده است.
مالیات ترید در کشورهای مختلف: مقایسه جامع
قوانین مالیات ترید در جهان یکسان نیست و هر کشور سازوکار متفاوتی برای مالیات‌گذاری بر معاملات فارکس، سهام و ارز دیجیتال دارد. شناخت این قوانین برای ایرانیانی که خارج از کشور ترید می‌کنند یا قصد مهاجرت دارند، اهمیت زیادی دارد. در ادامه، خلاصه‌ای از وضعیت مالیات تریدرها در کشورهای مختلف را مرور می‌کنیم.
۱. مالیات ترید در آمریکا (USA)
آمریکا یکی از سخت‌گیرترین نظام‌های مالیاتی دنیا را دارد. در آمریکا ترید فارکس و کریپتو هر دو درآمد مشمول مالیات هستند. سود معاملات کوتاه‌مدت با نرخ بالاتر (Short-Term Tax) محاسبه می‌شود. در بیشتر موارد بین ۱۵ تا ۳۷ درصد مالیات دریافت می‌شود.
توجه کنید که حتی اگر مقیم آمریکا نباشید ولی درآمدتان به حساب آمریکایی واریز شود، مالیات اعمال می‌شود.
مالیات ترید در اروپا (EU)
در اتحادیه اروپا مالیات تریدرها بسته به کشور متفاوت است، اما اصول کلی مشابه است:
– ترید کریپتو و فارکس مشمول مالیات است.
– سود سرمایه‌ای معمولاً بین ۱۰ تا ۲۵ درصد مالیات دارد.
– در کشورهایی مثل پرتغال، معافیت‌هایی برای ترید بلندمدت وجود دارد.
مالیات ترید در آلمان
آلمان یکی از شفاف‌ترین قوانین مالیاتی را دارد؛ درآمد سرمایه‌گذاری معمولاً با نرخ ۲۵٪ ثابت مالیات می‌شود و برای تریدرهای حرفه‌ای، قوانین سخت‌گیرانه‌تری اعمال می‌شود. آلمان یکی از دقیق‌ترین کشورها در رصد تراکنش‌های کریپتو است.
مالیات ترید در ترکیه
در ترکیه هنوز قانون رسمی ترید کریپتو نهایی نشده، اما سود درآمدی در ترید ممکن است طبق قانون کلی مالیات بر درآمد، مالیات‌پذیر باشد. نرخ مالیات بین ۱۵ تا ۴۰ درصد برای درآمدهای شغلی قابل اعمال است.
مالیات ترید در کانادا
کانادا به‌صورت بسیار شفاف بازارهای مالی را رصد می‌کند؛ تریدرها به دو دسته سرمایه‌گذار و تریدر حرفه‌ای تقسیم می‌شوند.
تریدرهای حرفه‌ای باید کل سود را در نرخ عادی مالیات بر درآمد پرداخت کنند و سرمایه‌گذاران تنها ۵۰٪ از سود سرمایه‌ای را مالیات می‌دهند.
مالیات ترید در دبی (امارات)
دبی یکی از کم‌مالیات‌ترین مناطق جهان است و هیچ مالیات مستقیمی بر ترید ارز دیجیتال یا فارکس وجود ندارد. فقط کسب‌وکارهای ثبت‌شده باید مالیات شرکتی ۹٪ پرداخت کنند. برای تریدرهای حقیقی، ترید بدون مالیات است و به همین دلیل دبی یکی از مقاصد محبوب تریدرهاست.
مالیات ترید در استرالیا
تریدرهای فعال باید درآمد خود را در قالب درآمد کسب‌وکار گزارش دهند. سود سرمایه‌ای (CGT) در معاملات بلندمدت تا ۵۰٪ تخفیف دارد. سود معاملات کوتاه‌مدت به‌صورت کامل مشمول مالیات می‌شود.
مالیات ترید در عمان
عمان جزو کشورهایی است که مالیات بر درآمد شخصی ندارد؛ بنابراین ترید برای اشخاص حقیقی بدون مالیات است. فقط شرکت‌های ثبت‌شده مالیات شرکتی پرداخت می‌کنند.
تکالیف قانونی تریدرها در ایران (اظهارنامه + سامانه مؤدیان)
برای اینکه درآمد تریدرها درست و قانونی شناسایی شود، سازمان امور مالیاتی مجموعه‌ای از تکالیف را برای فعالان بازارهای مالی مشخص کرده است. رعایت این موارد به کاهش ریسک جریمه، جلوگیری از رسیدگی با ضرایب بالا و مدیریت صحیح پرونده کمک می‌کند. این قوانین در مورد مالیات ترید، مالیات ارز دیجیتال و حتی مالیات صرافی‌ها نیز کاربرد دارد.
در ادامه مهم‌ترین تکالیف قانونی تریدرها را می‌بینیم:
۱. ثبت‌نام و تشکیل پرونده مالیاتی
هر فردی که از ترید درآمد دارد، باید در سامانه مالیاتی ثبت‌نام کند حتی اگر فعالیت او در پلتفرم‌های خارجی باشد. این اولین مرحله برای مدیریت صحیح مالیات تریدرها در ایران است.
ثبت‌نام از طریق سایت: my.tax.gov.ir
۲. ارسال اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر
اظهارنامه، مهم‌ترین سند رسمی اعلام درآمد است.
- اشخاص حقیقی: تا پایان خرداد سال بعد
- اشخاص حقوقی: چهار ماه پس از پایان سال مالی
اگر ترید در قالب شخص حقیقی انجام می‌شود، امکان استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ هم وجود دارد؛ اما فقط اگر گردش مالی و سود در محدوده تعیین‌شده باشد.
۳. ثبت و نگهداری مستندات و تراکنش‌ها
برای جلوگیری از رسیدگی با ضرایب سنگین، تریدر باید اسناد زیر را نگهداری کند:
- گزارش خرید و فروش رمز ارز
- گزارش معاملات فارکس
- کارمزدهای صرافی
- گردش حساب بانکی
- اطلاعات تبدیل ارز دیجیتال
- رسیدها و گزارش‌های مالی
در صورت نبودن این مدارک، مأمور مالیاتی ممکن است از ضریب ۵۵٪ یا حتی ۶۰٪ استفاده کند.
۴. ثبت‌نام در سامانه مؤدیان و صدور صورتحساب الکترونیکی
طبق قانون پایانه‌های فروشگاهی:
- برخی تریدرها و مجموعه‌های فعال در حوزه رمز ارز
- صرافی‌های ارز دیجیتال
- و کسب‌وکارهایی که درآمدشان به‌صورت ریالی یا خدماتی ارائه می‌شود
باید در سامانه مؤدیان ثبت‌نام کرده و صورتحساب الکترونیکی صادر کنند. این مورد به‌خصوص برای مجموعه‌هایی که درآمد مرتبط با مالیات صرافی دارند اهمیت بالایی دارد.
اگر فعالیت یک تریدر در قالب شرکت یا شخصیت حقوقی انجام شود، رعایت مقررات گزارش‌دهی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در این حالت، ارسال معاملات فصلی، پلمب دفاتر و ثبت فاکتورهای رسمی بخشی از الزامات قانونی است و بی‌توجهی به هر یک از این موارد می‌تواند منجر به جرائم قطعی و غیرقابل بخشش شود. این تکالیف تنها یک تشریفات اداری نیستند؛ بلکه نقش تعیین‌کننده‌ای در شیوه رسیدگی به پرونده مالیاتی دارند.
رعایت دقیق این الزامات باعث می‌شود تریدر از جریمه‌هایی مانند ۱۰ درصد عدم ثبت‌نام، ۳۰ درصد عدم تسلیم اظهارنامه و جریمه‌های ماهانه دو درصدی بابت تأخیر در پرداخت مصون بماند. علاوه بر این، با اجرای درست تکالیف قانونی، احتمال مطالبه مالیات چند سال گذشته کاهش می‌یابد و رسیدگی ممیز بر پایه اسناد واقعی انجام می‌شود، نه بر اساس ضرایب سنگینی که معمولاً بسیار بیشتر از سود واقعی هستند. داشتن مستندات کامل، امکان دفاع مالیاتی را تقویت می‌کند و از بروز خطا در محاسبه مالیات ارز دیجیتال و فارکس جلوگیری خواهد کرد.
در نقطه مقابل، بی‌نظمی و عدم رعایت این وظایف باعث می‌شود سازمان امور مالیاتی فعالیت تریدر را پرریسک تشخیص دهد. در چنین شرایطی، پرونده معمولاً با سخت‌گیری بیشتری بررسی می‌شود و نتیجه آن در بسیاری از موارد، مطالبه مالیات بالاتر و اعمال جرائم سنگین است.
جرایم مالیاتی مرتبط با ترید
اگر تریدر اظهارنامه ندهد یا اطلاعات حساب و تراکنش‌هایش با واقعیت همخوانی نداشته باشد، پرونده مالیاتی خیلی سریع به سمت جریمه و رسیدگی سخت‌گیرانه می‌رود. جریمه‌ها معمولاً از همان ابتدا شروع می‌شوند؛ مثلاً عدم ارسال اظهارنامه، جریمه‌ای معادل ۳۰ درصد مالیات متعلق دارد و اگر مالیات پرداخت نشود، ماهانه دو درصد جریمه تأخیر به آن اضافه می‌شود. ثبت‌نام نکردن در سامانه مالیاتی، نداشتن دفاتر قانونی، یا ارائه‌نکردن مدارک هم هرکدام جریمه‌های جداگانه و بعضاً غیرقابل‌بخشی دارند.
وقتی مدارک کافی نباشد، ممیز ناچار است از ضرایب بالا برای تعیین سود استفاده کند؛ ضرایبی که معمولاً بسیار بیشتر از سود واقعی تریدر هستند و باعث می‌شود مالیاتی بیش از حد طبیعی تعیین شود. در چنین شرایطی معمولاً چند سال گذشته هم مورد بررسی قرار می‌گیرد و ممکن است مالیات تجمیعی بزرگی مطالبه شود.
اگر تریدر عمداً اطلاعات را پنهان کند یا درآمد را گزارش ندهد، موضوع می‌تواند به مرحله «فرار مالیاتی» برسد؛ جایی که طبق ماده ۲۷۴ قانون مالیات‌های مستقیم، پرونده وارد مسیر قضایی می‌شود و تبعات سنگین‌تری پیدا می‌کند.
به‌طور خلاصه هر قدر شفافیت مالی بیشتر باشد، ریسک جریمه کمتر می‌شود. ارسال به‌موقع اظهارنامه، ثبت سوابق درآمد و هزینه و مشورت با یک متخصص مالیاتی بهترین راه جلوگیری از این مشکلات است.
آیا معاملات شخص‌به‌شخص هم مشمول مالیات هستند؟
معاملات شخص‌به‌شخص (P2P) در ارز دیجیتال از نظر بسیاری از تریدرها «غیرقابل ردیابی» تصور می‌شود، اما در عمل این معاملات هم می‌توانند مشمول مالیات شوند. معیار سازمان امور مالیاتی، وجود درآمد قابل شناسایی است؛ مهم نیست این درآمد از صرافی داخلی، صرافی خارجی یا معامله مستقیم با فرد دیگر به دست آمده باشد.
هرجا جریان مالی وارد حساب بانکی شما شود (ریالی یا تتر تبدیل‌شده)، امکان شناسایی درآمد وجود دارد. همین موضوع باعث می‌شود معاملات شخص‌به‌شخص هم زیر نظر قرار بگیرند.
نکات کلیدی:
- اگر پول حاصل از معامله وارد حساب بانکی شود، قابل ردیابی است.
- اگر یکی از طرفین معامله در معرض بررسی مالیاتی باشد، تراکنش دیگری هم شناسایی می‌شود.
- گردش ریالی و تراکنش‌های پرحجم بدون توضیح، ریسک «کتمان درآمد» محسوب می‌شود.
- در معاملات P2P، نبود مستندات باعث می‌شود ممیز مالیاتی از ضرایب سنگین برای تعیین سود استفاده کند.
در نتیجه، معاملات شخص‌به‌شخص هم مشمول مالیات هستند و باید در اظهارنامه گزارش شوند تا پرونده به سمت جریمه نرود.
از چالش‌های مالیاتی پیشی بگیرید
برای دریافت مشاوره مالیاتی تخصصی و برآورد دقیق هزینه‌های خدمات، همین حالا با مدبران تهران تماس بگیرید.
از چالش‌های مالیاتی پیشی بگیرید…
برای دریافت مشاوره مالیاتی تخصصی و برآورد دقیق هزینه‌های خدمات، همین حالا با مدبران تهران تماس بگیرید.
استراتژی‌های قانونی برای کاهش مالیات ترید
کاهش مالیات ترید فقط از طریق روش‌های قانونی امکان‌پذیر است و هیچ‌گونه راه فرار یا کتمان درآمد در نهایت به‌عنوان فرار مالیاتی شناسایی می‌شود. اما اگر ساختار مالی شما درست طراحی شود، می‌توان هزینه مالیات را به شکل قابل‌توجهی مدیریت کرد. استراتژی‌های مؤثر به شرح زیر است:
ثبت دقیق خرید، فروش و هزینه‌ها: هر هزینه قابل اثبات (کارمزدها، هزینه سیستم، انرژی برای ماینینگ، هزینه دسترسی به دیتاپلتفرم‌ها و…) به‌عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی از سود کم می‌شود.
استفاده از معافیت‌های قانونی: معافیت ماده ۱۰۱ برای اشخاص حقیقی، تا سقف مشخصی سود را از مالیات معاف می‌کند. شرط استفاده: ارسال اظهارنامه در موعد قانونی.
انتخاب ساختار مناسب فعالیت (حقیقی یا حقوقی): در برخی مدل‌ها، فعالیت حقوقی با ساختار حسابداری منظم، هزینه تمام‌شده مالیات را کمتر می‌کند.
جلوگیری از رسیدگی با ضرایب بالا: اگر اسناد ناقص باشد، ممیز مجبور است از ضرایب سود استفاده کند؛ ضرایبی که معمولاً بسیار بیشتر از سود واقعی‌اند.
مدیریت نقدشوندگی: تبدیل‌های بی‌برنامه ارز دیجیتال به ریال، باعث افزایش تعداد تراکنش‌های قابل ردیابی می‌شود.
در نهایت، بهترین استراتژی کاهش مالیات ترید، داشتن پرونده مالیاتی شفاف، منظم و مستند است.
چرا باید در ترید کردن از مشاور مالیاتی استفاده کنید؟
بازار فارکس و ارز دیجیتال با اینکه ماهیت تکنیکال دارد، اما از نگاه مالیاتی کاملاً ریسک‌پذیر است. نبود قانون دقیق، تفاوت رفتار ممیزین و سخت‌گیری روی گردش حساب باعث می‌شود کوچک‌ترین خطا در گزارش‌دهی، بسیاری از تریدرها را با جرائم چند ساله روبه‌رو کند. به همین دلیل حضور یک مشاور مالیاتی متخصص برای تریدرها ضروری است.
مزایای همکاری با مشاور مالیاتی:
- کاهش ریسک رسیدگی سنگین با تنظیم صحیح اظهارنامه و ارائه مستندات
- محاسبه درست سود ترید و جلوگیری از شناسایی سود غیرواقعی
- بستن پرونده‌های مالیاتی قدیمی و مدیریت جرائم قابل بخشش
- طراحی ساختار مالی مناسب برای کاهش قانونی مالیات
- پیشگیری از مطالبه چند سال مالیات گذشته
- آمادگی دفاع مالیاتی در صورت دریافت برگه تشخیص یا مطالبه
و مهم‌تر از همه، اگر تریدر هستید، داشتن یک مشاور مالیاتی مطمئن یعنی حفظ سرمایه.
در شرکت مالیاتی مدبران تهران می‌توانید از خدمات مالیاتی تخصصی ویژه تریدرها و فعالان رمزارز استفاده کنید؛ از محاسبه سود و تکمیل اظهارنامه تا دفاع مالیاتی و رفع جرائم.
جمع‌بندی
ترید چه در فارکس و چه در ارز دیجیتال از نگاه سازمان امور مالیاتی یک فعالیت درآمدزاست و بی‌توجهی به قوانین آن می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین شود. اگر می‌خواهید با خیال راحت معامله کنید، کافی است مستندسازی منظم داشته باشید و برای تنظیم اظهارنامه و مدیریت ریسک پرونده‌تان از مشاوره و خدمات مالیاتی مدبران تهران کمک بگیرید.
شرکت مالیاتی مدبران تهران
سوالات متداول
- آیا تریدرها در ایران باید مالیات بدهند؟
بله. هر درآمدی که وارد حساب بانکی شود حتی اگر از فارکس یا رمزارز باشد، طبق ماده ۱، مشمول مالیات عملکرد است.
- مالیات تریدرهای فارکس چقدر است؟
سود سالانه تریدرهای فارکس طبق ماده ۱۳۱ به‌صورت پلکانی ۱۵٪، ۲۰٪ و ۲۵٪ محاسبه می‌شود؛ مگر اینکه ساختار فعالیت حقوقی باشد که نرخ ثابت ۲۵٪ دارد.
- آیا درآمد دلاری هم مشمول مالیات است؟
بله. منبع درآمد مهم نیست؛ ورود ریال یا ارز به حساب معیار تشخیص درآمد مشمول مالیات است.
- آیا درآمدی که برداشت نشده، مالیات دارد؟
تا زمانی که سود نقد نشده و وارد حساب بانکی نشود، معمولاً مشمول مالیات نیست؛ اما اگر خرید از صرافی داخلی انجام شده باشد امکان رصد وجود دارد.
- آیا معاملات فیوچرز و CFD مشمول مالیات هستند؟
بله. هر نوع سود حاصل از معامله اعم از اسپات، فیوچرز، CFD یا آتی در نهایت درآمد محسوب می‌شود و مشمول مالیات است.
- مالیات تتر چطور محاسبه می‌شود؟
تتر هم جزو دارایی دیجیتال است؛ در زمان تبدیل به ریال یا انتقال مبلغ به حساب بانکی، سود حساب می‌شود و طبق ماده ۱۳۱ مشمول مالیات می‌شود.
- آیا امکان پیگیری درآمد تریدرها توسط دولت وجود دارد؟
بله. تراکنش‌های بانکی، اطلاعات صرافی‌های داخلی (مطابق ماده ۱۶۹ مکرر) و ورود و خروج‌های پرحجم ریالی امکان شناسایی درآمد تریدرها را فراهم می‌کند.
